Lammert’s Wijde Wereld – “Bums dwarsgebakken”

Lammert’s Wijde Wereld – “Bums dwarsgebakken” 

De radio staat aan en ik zing mee met 'Year of the cat' van Al Stewart. Als altijd komt dan de vraag; “Welk jaar was dit ook alweer?” Zelf dacht ik aan 1976 maar het blijkt begin 1977 te zijn.

“Wat deed ik toen? Ja, mijn vader overleed plotseling in die periode. De zomertijd werd dat jaar (her) ingevoerd. En ik ging die zomer met een groep vrienden vier weken naar de Algarve. Toen nog vrijwel onbekend als vakantiebestemming. Vier weken verbleven we in vijfsterren Hotel in Lagos. Complete verwennerij voor nog geen 1.000 gulden de man.

Voor mij, als muziekliefhebber, was het vooral opmerkelijk dat de Portugese radio dol was op muziek van Supertramp. 'Crime of the Century' en 'School'heb ik daar toen eigenlijk (her)ontdekt.

Men zegt wel eens, toeval bestaat niet. Maar is het dan niet toevallig dat, terwijl ik de voorgaande zin opschrijf “Take the long Way Home” van Supertramp op Radio 2 wordt gedraaid? Om met Louis van Gaal te spreken; “Hiermee is de cirkel rond.”

Dan hoor ik het geluidje dat bij binnenkomende mail hoort. Ik open het bericht en zie dat het van Lammert komt. “Bums” staat er in het onderwerp. Het maakt me direct nieuwsgierig en ik lees verder;

“Hoi Zwagerse zwager,

Hier een berichtje van je zwager uit Persingen. Alles goed daar in Zwaag? Al wat voortgang in je zoektocht naar een nieuwe baan? Of blijft het moeilijk?

Zelf ben ik momenteel op campagne met buurvrouw Marjan van de Partij voor Huisdieren. Je kent het wel, aanbellen bij mensen in de buurt en foldertjes uitdelen op straat. Vanavond komen we op de lokale TV. Bij Thijs met “De Wereld draait steeds verder door”.

Oh ja, ik moet je nog wat leuks vertellen;
Marco, je weet wel, die van het Hans Wiegelplein, was woest. Een stel kwajongens, waaronder kleine Diederik, hadden zijn huis gisternacht voor een deel rood geverfd. Je had Marco moeten zien. Gelijk had hij een kwaaie brief geschreven en was daarmee naar het plaatselijke “Sufferdje” gelopen. Vandaag staat zijn brief op de voorpagina. Echt zwager, in chocoladeletters; “Pas op voor het rooie gevaar”. Vind je dat geen bangmakerij? Alsof Diederikje overal de huizen rood gaat schilderen. Ik vond het wel een goeie grap.

Maar zwager, eigenlijk is dit niet de reden van mijn mailtje. Van de week zag ik zo’n grappig spotje op de STER over biologisch gras. Dat zou ik thuis in Persingen ook graag willen hebben. Toen ik dat biologische gras zag vroeg ik me af of die koeien, die op dat gras liepen te grazen, ook biologisch waren?
En krijg je dan automatisch biologische melk en smeerkaas? Gekke vraag hè?

Ja, je weet het tegenwoordig echt niet meer. Alles lijkt wel nep. Van de week hoorde ik zelfs op de TV vertellen dat al die biologische zooi niets meer of minder is dan al die kunststof producten. Had jij dat ooit gedacht, zwager? Wie of wat moet je nog geloven?

Vreemd genoeg zwager moest ik toen ineens denken aan dat brood van vroeger. Weet jij of Bums dwarsgebakken nog bestaat? Of anders Tarvo Moutbrood, je weet wel dat brood in een papieren zak. Met dat plaatje van die bakker erop? En als het echt niet anders kan dan maar King Corn.”

Ik stop even met lezen van het briefje van mijn zwager om bij te komen van het lachen. “Waar is Lammert nu weer mee bezig? Bums, King Corn en Tarvo Moutbrood. Die merken bestaan toch al lang niet meer?”

Voor de zekerheid Google ik wat en zie tot mijn verbazing dat Tarvo Moutbrood nog steeds verkrijgbaar is. Wel met een wat aangepaste foto van de boer. Iets moderner maar nog steeds antiek. Het is zelfs dichtbij waar ik woon te koop. Toch maar een keer kijken als ik in de buurt van de Dorpsstraat ben.

Ik blader wat verder door de zoekresultaten om te zien wat anderen hebben geschreven over de 'verdwenen' broden. Zo weet ik nu ook hoe Tarvo aan zijn naam kwam; de Tar van tarwe en Vo van molenaar Vos, de bedenker van dit brood. En dat deed hij in 1933, bijna zeventig jaar geleden!

Als het over King Corn gaat weten velen op het Internet zich nog het jongetje te herinneren dat “bij Japie ging wonen”. “En het enige dat je weggooit is de verpakking”, ook dat weten veel mensen nog.

King Corn was er maar kort zie ik. Van 1965 tot begin jaren’70 was dit eerste echte merkbrood in verpakking in de winkel te vinden. 
Wat ik niet wist was dat dit ‘Zweeds wittebrood’ gemaakt werd van ongebleekte bloem van Amerikaanse en Canadese tarwe. 
Hetzelfde meel dat door de geallieerden begin 1945 vanuit vliegtuigen boven het westen van ons land werd gedropt. Weer iets geleerd.

Over Bums, dat vooral bekend werd als het“dwarsgebakken” brood is niet veel te vinden. Ja, de term “dwarsgebakken lariekoek”. En dat “de mik voor het bakken in vieren werd gesneden en daarna overdwars in de blikken werd gedaan'. Daar kreeg het brood het “Bums” effect van.” Mensen met iets kennis van de Engelse taal weten dan wat wordt bedoeld.

Oh ja, toch schiet me nog iets te binnen. “In het ochtendgloren wordt Bums geboren”, die slagzin was zo mooi bedacht. Bijna een kort gedicht.

Ik ga terug naar de mail van Lammert en lees; “Nou zwager, ik ken je een beetje. Zou jij eens willen uitzoeken of die merken nog bestaan? Jij komt vast een stukje verder dan ik. 
Intussen kan ik dan verder gaan me de campagne en buurvrouw Marjan helpen een stoeltje te winnen in de Dorpsraad. Ik hoor wel van je.

Groet Lammert.”