Drukt aftrek hypotheekrente op opbrengst AOW/AWBZ en kosten van de zorg? En moet de "Eigen Woning" niet verhuizen van Box 1 naar Box 3?

Drukt aftrek hypotheekrente op opbrengst AOW/AWBZ en kosten van de zorg? En moet de "Eigen Woning" niet verhuizen van Box 1 naar Box 3?

Welke gevolgen heeft het bezit van een "Eigen woning",  met aftrek van hypotheekrente, voor de bijdragen premie AOW/AWBZ? En voor kosten van de zorg, inclusief het recht op zorgtoeslag en aftrek buitengewone lasten? Dat waren vragen waarop ik voor mezelf wel eens het antwoord wilde hebben. En dus zette ik één en ander op een rijtje.

Vreemde weeffouten?
Er zitten in het Nederlands fiscaal stelsel een aantal vreemde weeffouten. En die “rariteiten” leiden er toe dat niet iedere belastingplichtige evenredig naar inkomen bijdraagt aan betaling van Premies Volksverzekeringen. 

Voor de niet-ingewijden in deze materie, wanneer men spreekt over Premies Volksverzekering, gaat het over de bijdragen voor de AOW, de AWBZ en de ANW.

De berekening van de verschuldigde bijdrage wordt gemaakt naar aanleiding van de uitkomst in Box 1, belastbaar inkomen uit werk en woning, ook wel Verzamelinkomen genoemd. 

Het grote mysterie

Waarom zitten de aftrekbare kosten voor de eigen woning in Box 1 van ons fiscaal stelsel? Alle tot werk terug te koppelen componenten daar zijn op zich logisch. Je kunt een mening hebben over toepassing van bepaalde aftrekposten in de “verschuifsfeer”, zoals bijvoorbeeld betaling voor een lijfrente. Ze zijn in elk geval aan werk gerelateerd.

Maar waarom het bezit van een “eigen woning” nu fiscaal onder-gebracht is in Box 1 is voor mij de grote vraag? Alle andere vragen over “vermogen” vinden we terug in Box 3. Kennelijk wordt in ons belastingsysteem het bezitten van een “eigen woning” niet als vermogen aangemerkt.

Hé, vreemd, bij kwesties van erfrecht wel. Dan staat de fiscus als eerste op de stoep met een aanslag erfbelasting. Is dit niet hinken op twee gedachten?

Eigenaardige neveneffecten

Het bezitten van een “eigen woning” kan ook tot vreemde neven-effecten leiden. Zo draag je als “eigenaar” minder bij aan de AOW en AWBZ dan een huurder met hetzelfde inkomen en een vergelijkbare gezinssituatie.

Hetzelfde geldt voor het krijgen van zorgtoeslag. En zelfs bij overige aftrekbare kosten in box 3, bijvoorbeeld aftrekbare ziektekosten of giften, is de bezitter van een “eigen woning in het voordeel. Omdat het verzamelinkomen uitgangspunt is voor bepaling van de “drempel” vanaf wanneer aftrek van kosten mogelijk is.

Gelijkheidsbeginsel

Wordt het niet eens tijd dat, naast de “gewone” discussie over aftrekbaarheid van hypotheekrente, ook de plaats van aftrekbaarheid in het systeem onder de loep wordt genomen. Naar mijn mening ontstaat een zuiverder systeem als de gehele post “Eigen Woning” op het belastingbiljet verhuist van box 1 naar box 3.

Zodat het niet meer uitmaakt of je huurt of koopt bij het vaststellen van de bijdrage aan betaling AOW/AWBZ en het ontvangen van zorgtoeslag.

Eigenlijk vraag ik me af of er wel sprake is van “gelijkheidsbeginsel” in de wet op de Inkomstenbelasting.

Zolang er sprake is van bevoordeling van de “eigen woning” bezitter ten opzichte van een huurder in een verder vergelijkbare situatie heb ik zo mijn twijfels. Interessante casus voor een jurist?

Aftrek hypotheekrente en betaalbaarheid van de "zorg"

Gek genoeg hangt de aftrekbaarheid van hypotheekrente ook samen met de discussie over betaalbaarheid van de “zorg”. Nu en in de toekomst.

Niet alleen de “vergrijzing” is debet aan een lagere opbrengst van AOW/AWBZ gelden. Het toestaan van aflossingsvrije hypotheken, de hoogte van de daarvan in relatie tot de reële waarde van nu en het alsmaar groeiende “eigen woning” bezit gaat steeds meer knagen aan de pot van Premies Volksverzekeringen.

Zie onder voor enige voorbeelden:

Stel, iemand heeft een bruto inkomen van € 34.132 per jaar. Hoeveel bedraagt dan het verschil in afdrachten aan diverse sociale premies?

Ik heb e.e.a. eens op een rijtje gezet en de uitkomsten zijn verrassend. Ik verklap nu nog niets, bekijk eerst de berekeningen, gebaseerd op de tarieven van het belastingjaar 2011 voor een gehuwde alleenverdiener.

Jaar 2011:

gehuwde alleenverdiener  Huurhuis  Eigen woning  Verschil

Bruto inkomen                        34.132            34.132 

WOZ waarde € 150.000                              +     825  

Hypotheek    € 100.000                                                      

Hypotheekrente 5,5%                                 -   5.500   

                                          -----------       -----------

Belastbaar inkomen                 34.132           29.457 *)

Afdracht AOW     17.9%             5985             5.272           713

Afdracht ANW       1.1%               367                324             43      

Afdracht AWBZ 12.15%             4062              3579           483

*) levert ook zorgtoeslag op.

Iemand met een inkomen van € 34.132, zonder recht op huursubsidie etc. betaald € 1.239 meer aan AOW en AWBZ dan iemand met een “eigen woning en hypotheekrenteaftrek. Minder betalen in deze situatie betekent overigens ook meer zorgtoeslag.

Huurder ontvangt € 978 per jaar, de “eigen woning” bezitter € 1.232.

                                         

Voor iemand in dezelfde situatie met een bruto inkomen van € 36.742 per jaar is de volgende berekening van toepassing:

Jaar 2011:

gehuwde alleenverdiener  Huurhuis  Eigen woning  Verschil

Bruto inkomen                        36.742            36.742 

WOZ waarde € 150.000                              +     825

Hypotheek    € 100.000                                                                       Hypotheekrente 5,5%                                 -   5.500   

                                          -----------       -----------

Belastbaar inkomen                 36.742           32.067 *)

Afdracht AOW     17.9%             5985             5.740          245

Afdracht ANW       1.1%               367                352            15      

Afdracht AWBZ 12.15%             4062              3896          166

*) levert ook zorgtoeslag op.

Iemand met een inkomen van € 36.472, zonder recht op huursubsidie etc. betaald € 426 meer aan AOW en AWBZ dan iemand met een “eigen woning" en hypotheekrenteaftrek. Minder betalen in deze situatie betekent overigens ook meer zorgtoeslag.

Huurder ontvangt € 836 per jaar, de “eigen woning” bezitter € 1.145.

Conclusie

Bovenstaande kan maar tot één conclusie leiden; breng in de discussie over aftrekbaarheid van de hypotheekrente ook de plaats van de “eigen woning” op het belastingbiljet in. Verhuizing van Box 1 naar Box 3 zorgt voor meer transparantie, een financiële meevaller en wellicht een opmaat naar een soort van “vlaktaks” Aftrekbaarheid van hypotheekrente in Box 3 tegen een vast tarief? Zie dit artikel, 12 jaar oud maar nog steeds actueel.